Επί ..Χίου, επί…γεια πρόσωπα ανώνυμα και επώνυμα που ζουν και δίνουν την άνιση μάχη έναντι της σκληρής και επώδυνης καθημερινότητας για το ‘καλύτερο’αύριο της Χίου και της χώρας μας. Στόχος το σκιαγράφημα του νησιού μας στην τρέχουσα κατάσταση του μέσα από τις δράσεις αυτών που θα φιλοξενηθούν στις συνεντεύξεις. Θα είναι όλοι μόνιμοι κάτοικοι της Χίου.
Ξεκινάμε με τον δημοσιογράφο, συγγραφέα, παρουσιαστή ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών παραγωγών, μία πολυσχιδή προσωπικότητα, τον Δημήτρη Φρεζούλη που σαφώς δεν χρειάζεται περισσότερες συστάσεις.
Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.
κ. Φρεζούλη πατρίδα σας είναι η Χίος που σας φιλοξενεί από τα έξι σας χρόνια ή η Λέσβος όπου και γεννηθήκατε;
-Αγαπημένες και οι δύο κ. Γαΐλα, αλλά από τη Λέσβο έφυγα πολύ μικρός (6 ετών). Στη Χίο μεγάλωσα και ανδρώθηκα και αυτή έχω μέσα στην καρδιά μου, όμως πάντα επισκέπτομαι με συγκίνηση τη Λέσβο.
Διαβάζω στο λιτό βιογραφικό σας ότι μπήκατε στο χώρο της δημοσιογραφίας έφηβος μαθητής Γυμνασίου σαν ανταποκριτής αθλητικών εφημερίδων. Όμως δεν ακολουθήσατε αυτό το επάγγελμα αλλά του ναυτικού. Για βιοποριστικούς λόγους ή σας τράβηξε η περιπέτεια;
-Όταν αποφοίτησα από το Γυμνάσιο (1968) πήγα στην Αθήνα για να γίνω δημοσιογράφος. Με δέχτηκαν στον Δ.Ο.Λ. και ειδικά στην αθλητική εφημερίδα «ΟΜΑΔΑ», στην οποία ξεκίνησα ρεπορτάζ. Μόνο που δικαιολογούσαν μόνο οδοιπορικά, ενώ μεσούσης της Χούντας τα πράγματα είχαν ζορίσει στις εφημερίδες. Επειδή ήταν αδύνατο να επιβιώσω με τα ελάχιστα οδοιπορικά φοίτησα στη Σχολή Ραδιοτηλεγραφητών του Πειραϊκού Συνδέσμου και έγινα ασυρματιστής. Ήταν μια διέξοδος στο αδιέξοδο… Ταξίδευα μέχρι το 1984.
Από τις αρχές του ’80 κ. Φρεζούλη,μέχρι σήμερα η παρουσία σας στο Χιακό τύπο μόνιμη κι όχι απαρατήρητη εφόσον έχετε αποσπάσει κατά γενική ομολογία την αναγνώριση όλων σαν ο καλύτερος αρθρογράφος στο νησί. Αρθρογράφος- παρουσιαστής εκπομπών- κριτικός βιβλίων- συγγραφέας. Ας τα πάρουμε με τη σειρά. Θέλω πρώτα να μου πείτε -σε μια παράγραφο-, την εμπειρία σας ως αρχισυντάκτης της θρυλικής εφημερίδας Χιακός Λαός.
-Ήταν κ. Γαΐλα, μια προσπάθεια που θα τη χαρακτήριζα ιστορική καθώς ήμουν εκείνος που άλλαξα τη λινοτυπική με την ηλεκτρονική ετοιμασία της εφημερίδας. Ο «Χιακός Λαός» κυκλοφορούσε καθημερινά με 16 σελίδες και περιείχε ποικιλία θεμάτων. Να σκεφτείτε ότι «έκλεινα» το φύλλο τα μεσάνυχτα, κάτι πρωτοφανές για επαρχιακή εφημερίδα. Η εφημερίδα ήταν πρωτοποριακή και από αισθητικής άποψης. Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνουν οι τόμοι που υπάρχουν στη Βιβλιοθήκη Κοραής. Νομίζω πως αυτή η προσπάθεια θα μείνει στην ιστορία του τύπου της Χίου. Ήταν από τις πιο όμορφες στιγμές στη ζωή μου.
10ετία του ’90 λοιπόν κ. Φρεζούλη. Η περίοδος της άνθισης του Χιώτικου τύπου. Έχουν περάσει από τότε 40 ολόκληρα χρόνια. Είσαστε ακόμη εν ενεργεία. Ποια η διαφορά του τότε τύπου στη Χίο από του σύγχρονου;
– Θα πω με λύπη μου ότι δεν υπάρχει καμιά ομοιότητα εκείνου του Τύπου με τον σημερινό. Δεν υπάρχει το μεράκι, η διάθεση, η όρεξη. Είναι και οι καταστάσεις δύσκολες και οι οικονομικές αδυναμίες πολλές. Δυστυχώς σήμερα επικρατεί η προχειρότητα και η αντίληψη να βγει η εφημερίδα και ας βγει όπως να είναι. Είναι κάτι που με στενοχωρεί ως γνήσιο παλιό εφημεριδά…
Θεωρείτε ότι ο σύγχρονος ηλεκτρονικός τύπος θα βάλει οριστικά ‘ταφόπλακα’ στον έντυπο;
-Πιστεύω κ. Γαΐλα, πως η εφημερίδα θα αντέξει στις πιέσεις που δέχεται από παντού. Είναι γεγονός πως η ηλεκτρονική μορφή κερδίζει συνεχώς έδαφος γιατί είναι άμεση και εύκολα προσβάσιμη ανά δευτερόλεπτο. Ελπίζω πως και όταν «φύγει» η δική μας γενιά, που μεγάλωσε με εφημερίδες, να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να μη σβήσουν. Θα είναι έγκλημα ασυγχώρητο!
Δεκαετία του ’80 η αρχή της δράσης σας στον τύπο. Συνεργαστήκατε με πολλά ονόματα του χώρου. Θα ήθελα σαν πνευματικός άνθρωπος που είσαστε να μας πείτε όχι ονόματα αλλά την άποψη σας για την ποιότητα και επίπεδο των κειμενογράφων του ’80 με τους σημερινούς. Κι όχι μόνο για τη Χίο.
-Τον καιρό εκείνο υπήρχαν πολλοί περισσότεροι που κατέθεταν τις απόψεις και τη γνώμη τους. Σήμερα διαπιστώνω πως έχουν λιγοστέψει επικίνδυνα και είναι ό, τι χειρότερο. Δεν ξέρω αν είναι βαρεμάρα ή απουσία φαιάς ουσίας. Ελπίζω το πρώτο και κάποια στιγμή να επανέλθουμε στις πρότερες καταστάσεις γιατί είναι κεφαλαιώδους σημασίας.
Υπηρετείτε το Χρονογράφημα κ. Φρεζούλη, είδος του λόγου δύσκολο θεωρούμενο παρακμιακό αν κι από αυτό πέρασε ένας Ψαθάς, ένας Πρετεντέρης κλπ. Ξεχωρίζει η στήλη σας κι η γραφή σας για το υψηλό της επίπεδο. Το χρονογράφημα σχολιάζει την καθημερινότητα κι εσείς το κάνετε με καθαρά προσωπικό στυλ που εμπεριέχει και ‘τα καρφιά ‘του αλλά και ευγένεια και σεβασμό. Κάτι που σας έφερε σε δύσκολη θέση και δεν θελήσατε να το σχολιάσετε;
– Από το «Χιακό Λαό» αποχώρησα κ. Γαΐλα, το 1991 διότι «δεν συνεμορφώθην προς τας υποδείξεις», παρά το ότι είχα δώσει το αίμα της ψυχής μου. Όταν βάζω την υπογραφή μου δεν έχω κανένα πρόβλημα, γιατί υπάρχουν και στήλες που τις γράφω μεν αλλά δεν τις υπογράφω. Σε αυτές τις τελευταίες καμία φορά αυτολογοκρίνομαι, γιατί έχω την αίσθηση ότι αυτό που θα γράψω ίσως να μη συνάδει με τη λεγόμενη «γραμμή». Πάντως στην «Αλήθεια» δεν είχα ποτέ πρόβλημα. Και δε διστάζω να λέω τα σύκα- σύκα και τη σκάφη- σκάφη, γιατί ποτέ δεν ζήτησα από κανέναν πολιτικό καμία χάρη και κανένα ρουσφέτι. Κανένα από τα δύο παιδιά μου δεν είναι διορισμένο στο Δημόσιο… Και χαίρομαι γιατί υπάρχει μια αναγνώριση από το κοινό.
Κριτικός λόγου. Ασχολείστε με την κριτική βιβλίων Χίων και μη λογοτεχνών. Κυκλοφορούν δε και βιβλία σας με τις κριτικές σας.(Χιώτικες Βιβλιοδρομίες./εκδόσεις Άλφα πι). Την άποψη σας. Η Χίος έχει ‘προχωρήσει’ στην λογοτεχνία τον τελευταίο μισό αιώνα ή θα μείνει στις ‘δόξες’ του Αγγουλέ, του Πορφύρα κλπ;
-Υπάρχει μια πολύ αξιόλογη εκδοτική δραστηριότητα στη Χίο κ. Γαΐλα,για όλα τα είδη του λόγου και είναι πολύ ευχάριστο. Ίσως είμαστε από τις μοναδικές επαρχίες που έχουμε τη χαρά να βλέπουμε κάθε χρόνο τόσο πολλές εκδόσεις βιβλίων. Υπάρχει μια πνευματική άνθηση αλλά σε ατομικό και όχι σε γενικότερο επίπεδο. Μια αλήθεια είναι ότι διανύουμε και περίεργες εποχές και είναι δεδομένες και οι οικονομικές δυσκολίες και αδυναμίες. Παλιότερα είχαμε ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τους αναγνώστες. Όσο περνούν τα χρόνια μπορεί να αυξάνονται οι εκδόσεις αλλά φοβάμαι ότι λιγοστεύουν οι αναγνώστες. Και αυτό είναι αντιστρόφως ανάλογο…
Από τους σύγχρονους Χιώτες δημιουργούς βλέπετε κάποιους με μέλλον;
-Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι Χιώτες δημιουργοί και είναι ιδιαίτερα ευχάριστο. Άλλοι φανεροί και άλλοι κρυφοί. Θα ήταν άδικο να αναφέρω ονόματα επειδή ίσως να ξεχάσω κάποιον…
Επιστροφή στην δημοσιογραφία κ. Φρεζούλη.Θα συνιστούσατε σε ένα νέο παιδί Χιακής καταγωγής να μην επιδιώκει διορισμό δημοσιογράφου στην Αθήνα αλλά να επιλέξει για καριέρα την Χίο; Θα έχει μέλλον;
-Δυστυχώς η κατάσταση της δημοσιογραφίας στη Χίο είναι δραματική, για να μην πω τραγική… Τα πράγματα εδώ και κάποια χρόνια είναι άσχημα και δεν βλέπω κιόλας να αναστρέφεται… Να σκεφτούμε ότι από τέσσερις ημερήσιες εφημερίδες δεν έχει μείνει καμία και από καμιά 10αριά εβδομαδιαίες κυκλοφορούν μόνο 3… Δεν ξέρω από πρώτο χέρι τι γίνεται στην Αθήνα, αλλά στη Χίο, δυστυχώς, η δημοσιογραφία όχι μόνο δεν έχει μέλλον αλλά πολύ φοβάμαι ότι κινδυνεύει και το παρόν…
Συγγραφέας και δη επιτυχημένος. Εκτός από τα προαναφερθέντα βιβλία ετοιμάζεται και κάτι άλλο;
– Δεν είμαι συγγραφέας αλλά απλός δημοσιογράφος… Πρόσφατα κυκλοφόρησε το 15ο βιβλίο μου με τίτλο «Ανθρώπινες Διαδρομές» που στηρίζεται σε 16 αντίστοιχα οδοιπορικά από την ομώνυμη εκπομπή της «Αλήθειας», ενώ οσονούπω θα κυκλοφορήσουν και τα «Καθημερινά 2018-19» που εκδίδονται από το 2003. Στα σκαριά είναι ένα βιβλίο για την ιστορία της ομάδας του «Βαρβασιακού» και θα ακολουθήσει και 2ος τόμος με «Ανθρώπινες Διαδρομές». Όλα από τις εκδόσεις «άλφα πι» που επιτελούν αξιοθαύμαστο έργο. Όμως , λόγω κορωνοϊού, έχουμε πρόβλημα με τις παρουσιάσεις… Ελπίζουμε μελλοντικά.
Μεγάλη μορφή της Χίου ο δάσκαλος Γ.Διλμπόης, στενός σας φίλος. Αληθεύει ότι ετοιμάζετε την βιογραφία του;
– Ο Γιώργης Διλμπόης είναι αξεπέραστος και τον χαίρομαι γιατί είναι αειθαλής και αεικίνητος και με λαμπρό και φωτεινό μυαλό. Ήδη έχω ξεκινήσει να γράφω τη βιογραφία του, γιατί άποψή μου είναι ότι οι άνθρωποι που προσφέρουν πρέπει να τιμώνται εν ζωή. Και το κάνω με μεγάλη χαρά γιατί είναι μοναδικός και αξιοθαύμαστος και τον αγαπώ πολύ.
Ελπίζω να μην σας αιφνιδιάσω με την τελευταία μου ερώτηση που δεν αφορά το μέλλον του επαρχιακού τύπου αλλά λόγω της διορατικής σας ματιάς αφορά… το μέλλον της χώρας μας. Η Ελλάδα έχει μέλλον;
-Αλίμονο κ. Γαΐλα, αν δεν είχε… «Μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει!»…
Να κλείσουμε με μια … τουριστική ερώτηση. Ποιο κατά την γνώμη σας το ωραιότερο μέρος της Χίου και ποιο της γενέτειρας σας της Λέσβου.
-Όλα τα μέρη αμφότερων των νησιών είναι υπέροχα και μακάρι τούτο το δύσκολο καλοκαίρι να τα προτιμήσουν οι συμπατριώτες. Όμως εδώ στην Χίο αγαπώ ιδιαίτερα το μέρος που ζω κι εγώ ο ίδιος, την Αγία Ερμιόνη και στη Λέσβο έχω αδυναμία στην Αγιάσο. Έχετε πάει;
Ευχαριστώ θερμά τον κ. Δημήτρη Φρεζούλη για την συνέντευξη.
Ο Δημήτρης Φρεζούλης με τον Γ. Διλμπόη
Το εξώφυλλο του βιβλίου του που μόλις κυκλοφόρησε:
«Ανθρώπινες Διαδρομές» 1ος τόμος/εκδόσεις Άλφα πι
Κείμενο
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος- Ερευνήτρια.
